سه مسئولیت سنگین مردان و پدران در خانواده

در حکمت ۳۹۰ نهج البلاغه از زبان حضرت امیر علیه السلام چنین آمده است: «مومن سه ساعت دارد: ساعتى كه در آن با پروردگار خود راز مى‌گويد و ساعتى كه در پى تحصيل معاش خويش است و ساعتى كه به خوشی‌ها و لذات حلال و نيكوى خود مى‌پردازد. و عاقل در پى سه كار باشد: يا در پى اصلاح معاش خود يا در كار معاد يا در پى لذت‌هاى غير حرام».

از این روایت می‌توان استفاده کرد که هر مرد و هر پدری که تشکیل خانواده داده و خداوند در کنار همسر به او فرزند یا فرزندانی ارزانی داشته است، سه مسئولیت بزرگ را بر عهده دارد و باید خانواده خود را از سه جهت ذیل به صورت شایسته مدیریت کند:

یک؛ مدیریت معنوی بر این اساس، از هر مرد و هر پدری انتظار می‌رود که خانواده خود را با باورها و ارزش‌های دینی و اخلاقی آشنا سازد و با عمل و رفتار خود آنان را با دین و اخلاق معنوی پیوند دهد. از این جهت خداوند بارها در قرآن از نقش هدایت، تعلیم و تربیت پیامبران نسبت به خانواده آنان به نیکی یاد کرده است. اگر مرد به عنوان مدیر خانواده و پدر به عنوان رکن رکین این نهاد، خود باورها و ارزش‌های دینی و اخلاقی را بشناسد و برای تعلیم آن‌ها به اعضای خانواده خود کوشا باشد و خانواده‌اش اهتمام به دین و معنویت را در رفتار و رویه او درنگرند، او می‌تواند ادعا کند که از عهده تعلیم و تربیت معنوی خانواده خود به نیکی برآمده است.

دو؛ مدیریت اقتصادی دین در کنار معنا و معنویت، به اقتصاد، غنا و کفاف مالی خانواده اهمیت تام می‌دهد و از این جهت بارها اولیای دین تلاش برای تامین معاش خانواده را نوعی جهاد در راه خدا دانسته‌اند. خانواده دین‌دار باید به گونه‌ای اداره شود که در کنار معنویت مداری، از میزان لازم کفاف و غنا برخوردار بوده و چشم افراد خانواده به سفره دیگران دوخته نباشد و حسرت و آه برخورداری از زندگی متعارف بر دل آنان ماندگار نشود!

سه؛ مدیریت تفرجی انسان موجودی بس لطیف است که نباید تنها از او نماز و کار خواست، بلکه باید در کنار آنها، تفریح و تفرج مناسبی هم داشته باشد تا روح و روان او دچار فرسودگی و فرسایش نشوند. از این جهت بر پدر خانواده لازم است تا تمهیدات لازم برای تامین نیازهای تفریحی و تفرجی خانواده خود را فراهم آورد البته با فرض حلال بودن و در عین برخورداری از زیبایی و دلنشینی. تفریح و تفرج مصادیق فراوان دارد که سیر و سیاحت از مصادیق بارز آن است.

اگر مردی در محیط خانه و پدری در محط خانواده به نیکی از عهده انجام مدیریت خود در این سه زمینه برآمده باشد، باید همه روز سال را روز او دانست و باید همه وقت دست و دامان او را از گل و سنبل لبریز ساخت!

باری، باید قدر چنین مردان و پدرانی را بسیار بدانیم!