بازتاب جایگاه پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در دو سوره ضحی و انشراح

حضرت محمد صلی الله علیه و آله

از میان سوره‌های بلند قرآن دو سوره ضحی و انشراح از شگفتی خاصی برخورداراند. نخست آن که به رغم دو سوره بودن و فاصله داشتن با بسمله، از نظر مضمون یک سوره تلقی شده و در نماز با هم خوانده می شوند. اما مهم‌تر از آن این است که هر دو سوره در وصف پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نازل شدند و سراسر آیات آنها خطاب به آن حضرت است.

در سوره ضحی خداوند به پبامبر وعده می‌دهد که در آخرت جایزه ای به او خواهد داد که راضی‌اش می‌کند و آن جایزه طبق روایات شفاعت است: «و لسوف یعطیک ربک فترضی» و در سوره انشراح از بلند کردن نام و آوازه ایشان در دنیا سخن به میان آورده است: «و رفعنا لک ذکرک» کسی که نامش با اراده الهی تاریخ را پر سازد و در قیامت از چنان آبرو و وجاهتی نزد خداوند برخوردار باشد که همه پیامبران به آن غبطه خورند، دیگر چه کم دارد. یعنی بالاترین لطف و موهبت در حق او انجام گرفته است.

پیامبر همه این مراحم را به خاطر دو نکته دریافت کرده است:

  • در مقام بندگی چنان از خود عشق، شور و شیدایی نشان داد که آیه آمد بس است و ما خواهان زحمت بیشتر تو نیستیم: «طه ما انزلنا علیک القرآن لتشقی»
  • در عرصه خدمت به خلق و تلاش بی‌وقفه برای هدایت و تربیت آنان چنان بی‌تابی داشت که باز پیام الهی آمد که بس است و نزدیک است که خود را هلاک کنی: «لعلک باخع نفسک علی آثارهم ان لم یومنوا بهذا الحدیث اسفا»

باید باور داشت که هیچکس به پای پیامیر در عرصه بندگی و خدمت به خلق نرسیده و نخواهد رسید و به هیچ کس دو جایزه شفاعت و بلند آوازی در حد و قواره آن حضرت داده نشده و نخواهد شد. با این حال هر کس هر میزان که در دو عرصه بندگی خداوند و خدمت به خلق صادقانه و مخلصانه تلاش کند، هم وزن با آن در دنبا از نام بلند و ماندگار و در آخرت از شفاعت برخوردار خواهد شد.