سوال: سلام علیكم استاد گرامی جناب آیه الله نصیری (زید عزه)، احتراما سوال یكی از دانشجویان جهت بررسی و ارائه پاسخ خدمتتان تقدیم می‌گردد:
راستش من مدتهاست دنبال جواب این سوالم و اشخاص مختلفی هم یک سری جوابهارو دادن ولی بنده قانع نشدم. اینکه ما در دعاها میگیم جهت تعجیل در فرج امام زمان و سلامتی ایشون صلوات …
جهت تعجیل بسیار دعای خوبی است، ولی وقتی میگیم سلامتیشون ایا این دعای درستیه؟
هرچند ایشون همانند تمامی ما انسان‌ها از نوع بشر هستند ولی مگر در پرده‌ی غیبت در پناه امن الهی نیستند تا روزی که به اذن الله فرج حاصل بشه؟! و یکی از معجزات خداوند همین عمرطولانی ایشونه. پس اگر سلامتی ایشون در دوران غیبت در خطر هست نعوذ بالله از کجا معلوم همین الانشم آقا دچار حوادثی نشده باشن !؟
آیا از نظر شما دعای برای سلامتی ایشون صحیحه؟!
پاسخ: علیکم السلام، برای حفظ و مراقبت خداوند از امام زمان (عجل الله تعالی فرجه) در دوران غیبت دو حالت متصور است:
- حفظ با اراده تکوینیه؛ یعنی خداوند قاهرانه و با دخالت مستقیم یا غیر مستقیم مانع توجه هر گونه آفت و آسیب به آن حضرت شود و نگذارد هیچ قدرتی کوچکترین خطری را متوجه ایشان سازد. در این صورت همه فرشتگان و همه اجزای عالم بار مراقبت از ایشان را بر عهده خواهند داشت.
- حفظ با اراده تشریعیه؛ یعنی خداوند بدون اراده قاهرانه و بدون دخالت مستقیم یا غیر مستقیم از امام عصر (علیه السلام) مراقبت می‌کند؛ نظیر مراقبتی که از خود پیامبر و حضرت امیر (علیهما السلام) انجام گرفت. در این فرض احتمال توجه هر گونه خطر به ایشان وجود دارد؛ بی آن‌که خداوند دخالت کند؛ چنان که حضرت امیر (سلام الله علیه) در نماز به شهادت رسید. در این فرض مراقبت از امام عصر (علیه السلام) بر عهده مومنان خواهد بود و آنان طبق وظیفه شرعی موظف به حفظ و صیانت از آن حضرت خواهند بود.
آن چه در باره حضرت حجت (سلام الله تعالی علیه) اتفاق افتاد، اراده تکوینیه محدود است. اراده تکوینیه جامع نیست؛ زیرا در این صورت اساساً نیاز نبود که ایشان پنهان و دور از نظر باشد؛ یعنی خداوند می‌توانست در عین حضور فیزیکی میان مردم، به اراده قاهر خود مانع رویکرد هر خطری به ایشان باشد؛ چنان که دعا برای حفظ و حراست از ایشان معنا نداشت.
بنابر این اراده قاهرانه تحقق یافته تا ایشان از چشم‌ها پنهان بماند و دست کسی تا عصر ظهور به ایشان نرسد که به حیات مبارک ایشان پایان داده شود، با این حال این اراده فراتر از این نیست؛ زیرا ممکن است که آن حضرت در ایام غیبت در معرض بیماری قرار گیرد یا به خاطر آگاهی از شدت حوادث علیه مسلمانان یا شیعیان به صورت عام یا برای یکی از دوستان خاص خود دچار تکدر خاطر شدید شود و طوفانی از غم و اندوه متوجه ایشان گردد؛ چنان که طبق برخی از روایات یاد مصایب سالار شهیدان (علیه السلام) چنین اندوهی را برای آن حضرت در پی دارد.
بنابر این دعا برای سلامتی امام عصر (علیه السلام) در دوران غیبت ناظر به دور شدن خطر قتل نیست، بلکه می‌تواند به یکی دو معنای ذیل باشد:
- دعا برای سلامتی امام عصر (علیه السلام) مراتب دیگری از آفات و آسیبب‌های جسمی یا روحی را دربر می‌گیرد.
- معنای دعا برای سلامتی امام زمان (روحی فداه)، طلب استمرار اراده تکوینیه خداوند مبنی بر حفظ و حراست از آن حضرت است؛ یعنی از خداوند می‌خواهیم که آن اراده قاهرانه آغازین را تا زمان ظهور آن حضرت استمرار بخشد.
مهم ترین شاهد درستی دعا برای سلامتی امام عصر (روحی فداه) به معنای پیشگفته، دعای فرج است که در منابع معتبر شیعه؛ همچون کافی شریف بازتاب یافته است و در بخشی از آن از خداوند می خواهیم که ولی، حافظ، قائد، راهنما و چشم ایشان باشد: «اللَّهُمَّ كُنْ لِوَلِیكَ فِی هَذِه السَّاعَةِ وفِی كُلِّ سَاعَةٍ وَلِیاً وحَافِظاً ونَاصِراً ودَلِیلاً وقَاعِداً وعَوْناً وعَیناً حَتَّى تُسْكِنَه أَرْضَكَ طَوْعاً وتُمَتِّعَه فِیهَا طَوِیلاً»
موفق باشید.