نقش تصحیحی قرآن در داستان آفرینش

به‏ رغم آن که بخش‏هایی از داستان آفرینش هستی و آغاز آفرینش انسان به‏ درستی در کتاب مقدس انعکاس یافته،  بخش‏هایی از آن به صورت ناصحیح و آمیخته با تحریف بازتاب یافته است که قرآن در این موارد به تصحیح آنها پرداخته و موارد خطا و تحریف در آنها را بازشناسانده است.

اعلام خستگی و استراحت خداوند

کتاب مقدس دو بار این نکته را بازگو می‏ کند که خداوند پس از آفرینش هستی، استراحت کرد:

«و آسمان‏ها و و زمین و همه لشکرآ نها تمام شد و در روز هفتم خدا از همه‏ کار خود که ساخته بود فارغ شد و در روز هفتم از همه‏ کار خود که ساخته بود، آرامی گرفت. پس خدا روز هفتم را مبارک خواند و آن را تقدیس نمود؛ زیرا که در آن آرام گرفت از همه کار خود که خدا آفرید و ساخت.»

در این عبارات دو بار استراحت خداوند پس از آفرینش آسمان ها و زمین تکرار شده و مورد تاکید قرار گرفته است و از این رو، روز شنبه روز آسایش، مبارک و در میان یهود روز تعطیل اعلام شده است!

قرآن با امعان توجه به این نکته و انتساب نسبت ناروای خستگی به خداوند، آن را مورد انکار قرار داده است؛ آن جا که می‏ فرماید:

«وَلَقَدْ خَلَقْنَا السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَمَا بَینَهُمَا فِی سِتَّةِ أَیامٍ وَ مَا مَسَّنَا مِنْ لُغُوبٍ فَاصْبِرْ عَلَی مَا یقُولُونَ وَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّک قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ وَ قَبْلَ الْغُرُوبِ؛  و در حقیقت، آسمانها و زمین و آنچه را که میان آن دو است در شش هنگام آفریدیم و احساس درماندگی نکردیم.»

فقره «وَمَا مَسَّنَا مِنْ لُغُوبٍ» اشاره به انکار نسبت خستگی و درماندگی به خداوند دارد که در کتاب مقدس آمده است. فقره «فَاصْبِرْ عَلَی مَا یقُولُونَ» حکایت از آن دارد که این آموزه ناصواب در میان عالمان یهود رایج بوده و این امر باعث آزردگی خاطر پیامبر می ‏شد. از این رو، خداوند از ایشان خواست تا در برابر سخنان ناروای یهود شکیبایی پیشه کند.

فقره «وَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّک» تاکید بر این نکته دارد که هیچ‏کس به ساحت الهی راه ندارد و کنه ذات، صفات و افعال او بر همه عالمیان پنهان است. بنابر این، یهود اگر به‏ خاطر پندار انسان‏ وارانه از خداوند دچار چنان خطای فاحش شده که خداوند را به صفت خسته شدن توصیف کردند و از سویی دیگر، برای آنان دشوار است که بپذیرند پس از آفرینش هستی با همه اجزای بیکران و بزرگ آن، هیچ‏گونه خستگی به خداوند راه نیافت، باید بدانند که خداوند موجودی غیر قابل مشابهت رسانی با هر موجود دیگر است و از این جهت، کسی حق ندارد او را با با سایر موجودات و از جمله انسان مقایسه کند که با انجام کاری هر چند کوچک، دچار خستگی و درماندگی می‏ گردد.

از آن چه در باره سبب نزول آیات پیشگفته آورده ‏اند، بدست می‏آید که عالمان یهود متاثر از کتاب مقدس، خستگی خداوند پس از آفرینش هستی را باور داشتند:

برخي از عالمان يهود نزد پيامبر(ص)آمده و گفتند: اي محمد به ما بگو خداوند در اين شش روز چه آفريده‌هايي را خلق كرده است؟ پيامبر(ص)مراحل آفرینش هستی را برای آنان تشریح کرد. عالمان يهود گفتند: راست گفتي، البته اگر گفتارت را تا پايانش ادامه مي‌دادی. آن گاه گفتند: پس از آن خداوند استراحت کرد! پيامبر(ص) مقصود آنان را فهميد و خشمگين شد. خداوند اين آيه را نازل كرد: «وَمَا مَسَّنَا مِنْ لُغُوبٍ فَاصْبِرْ عَلَي مَا يقُولُونَ؛  به ما بخاطر اين آفرينش خستگي دست نداده است. تو بر آنچه مي‌گويند صبر كن.»

برگرفته از کتاب«تفسیر موضوعی قرآن» اثر استاد علی نصیری