برخورداری هر سوره از هویتی خاص
مراد از هویت خاص هر سوره ویژگی‌های ساختاری و محتوایی آن است که بسان روح جاری و ساری در آن جریان داشته و هر سوره را از سایر سوره ها متمایز می سازد و گاه از آن با عنوان «وحدت موضوعی سوره» یاد می شود.
برخورداری هر سوره از هویتی خاص بر اساس این پیشانگاره است که قرآن کتابي است حکيمانه که از سوي خداوند حکيم نازل شده و همان‌گونه که مي‌بايست هدف و انگيزۀ خداوند از نزول اين کتاب را جست‌وجو نمود، منطقي است که در پي پاسخ به اين پرسش برآييم که هدف و انگيزۀ خداوند از فروفرستادن هر يک از سوره‌هاي قرآن چيست؛ زيرا باور داريم که تقسيم و بخش‌‌بندي قرآن به شکل سوره‌هاي مختلف و کوچک و بزرگ، بر اساس حکمتي خاص انجام گرفته است.
اين پرسش از آن جهت از اهميت بيشتري برخوردار است که مي‌دانيم سوره‌هاي قرآن عموماً به طور جداگانه و در شرايط زماني، مکاني و فرهنگي خاص نازل شده‌اند و بر اساس قاعدة صدور افعال الهي بر اساس حکمت مطلق، بايد بپذيريم که در وراي نزول هر سوره، هدف و انگيزة خاصي مورد نظر بوده است.
از جمله شواهد برخورداری هر سوره از هویتی خاص، وجود فضائل و خواص مختلف برای هر یک از سوره‌های قرآن است؛ به عنوان مثال روایت شده که تلاوت سوره نساء در روزهای جمعه، باعث ایمن شدن از عذاب قبر می‌شود و تلاوت پیوسته و طیّ یک سال سوره نبأ، زمینه زیارت بیت الله الحرام را فراهم می‌سازد. این امر بدان معناست که خداوند به طور خاص در تلاوت هر یک از این سوره‌ها آثاری خاص را به ودیعت نهاده است که نمی‌توان آنها را در تلاوت سوره یا آیه‌‌ای دیگر جستجو کرد.
نیز در برخی از روایات برای سوره‌های قرآن ویژگی‌هایی برشمرده شده که جایگاه آنها را در مقایسه با قرآن نشان می‌دهد؛ به این معنا که مثلاً گفته می‌شود که سوره فاتحه برابر با همه قرآن است؛ سوره «یس» قلب قرآن است؛ سوره اخلاص ثلث قرآن است؛ سوره کافرون یا سوره زلزال ربع قرآن است و سوره فجر سوره امام حسین است. پیداست برشمردن ویژگی‌های پیش‌گفته، حکایت از آن دارد که هر سوره از هویت و روح ساری و جاری منحصر به خود برخوردار است که به آن چنین جایگاهی بخشیده است.
نیز به استناد آموزه‌های روایی، به خواندن سوره‌های خاص در نمازهای مختلف توصیه شده است. به عنوان نمونه در آموزه‌هایی روایی توصیه شده که در رکعت اول نماز جمعه سوره جمعه و در رکعت دوم سوره منافقین خوانده شود، در رکعت اول نافله صبح سوره کافرون و در رکعت دوم سوره اخلاص خوانده شود. چنان که توصیه شده در رکعت اول نماز عید فطر سوره اعلی و در رکعت دوم آن، سوره شمس خوانده شود.
برگرفته از کتاب «تفسیر موضوعی قرآن» اثر علی نصیری