زمینه‌های راهیافت شبهه در قرآن – ۷

۶. عدم مراجعه به روایات اهل بیت علیهم السلام
برخی از شبهاتی که در برابر قرآن مطرح شده از عدم مراجعه به روایات تفسیری اهل بیت علیهم السلام ناشی شده است؛ به این معنا که گاه در روایاتِ صحیح نقل شده از اهل بیت علیهم السلام تفسیر درست آیه ارایه شده و ابهام آن برطرف شده است که اگر مورد توجه قرار گیرد، هیچ ابهام یا شبهه‌ای پیراون آیه باقی نمی‌ماند.

با این حال می‌بینیم که برخی از شبهه پراکنان علیه قرآن بدون توجه به این دست از روایات تفسیری شبهاتی را متوجه آیات کردند؛ به عنوان نمونه خداوند در آیه شریفه «إِنَّ اللَّهَ عِنْدَهُ عِلْمُ السَّاعَةِ وَيُنَزِّلُ الْغَيْثَ وَيَعْلَمُ مَا فِي الْأَرْحَامِ وَمَا تَدْرِي نَفْسٌ مَاذَا تَكْسِبُ غَدًا وَمَا تَدْرِي نَفْسٌ بِأَيِّ أَرْضٍ تَمُوتُ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ خَبِيرٌ» اعلام کرده است که دانش به آن چه در رحم مادران است، در اختیار خداوند است.

مخالفان قرآن می‌گویند امروزه دانش بشری به درجه‌ای از رشد و کمال رسیده که با کمک ابزارهای نوینی؛ همچون سونوگرافی می‌تواند جنسیت رحم یا سلامت آن را تشخیص دهد. با این حال چگونه قرآن این دست از آگاهی را در انحصار خداوند می‌داند؟!

در نقد این شبهه باید گفت که در روایتی از حضرت امیر× که در نهج البلاغه بازتاب یافته، پاسخ دقیق این شبهه آمده است که به استناد آن مراد از دانش الهی تنها گستره جنسیت و سلامت و مواردی از این دست که ناظر به امور مادی و جسمانی است، نیست، بلکه اموری روحی و باطنی و علوم غیب را در برمی گیرد.

گفتار امام چنین است: «فیعلم سبحانه ما فى الارحام من ذكر أو أنثى، وقبیح أو جمیل، و سخى أو بخیل، و شقى و سعید و من یكون فى النار حطباً او فى الجنان للنبیین مرافقاً؛ پس خداى سبحان می‌داند آن چه در زهدانها است، از نر و ماده، و زشت یا زیبا و جوانمرد یا بخیل، و بدبخت یا‌ نیك بخت؛ و‌كه هیزم آتش سوزان است، یا در بهشت همراه پیامبران است؟»

بر اساس این تفسیر آیه شریفه «یعلم ما فى الارحام» و «ما» موصوله تنها منحصر به جنسیّت، زشت یا زیبا بودن جنین نیست كه بشر در سایه پیشرفت‌هاى امروزین فرا چنگ آورده است، بلكه دو ویژگى نامشهود را در برمی‌گیرد:

  • ویژگى‏هاى اخلاقى نظیر سخاوت و بخل؛
  • سعادتمندى یا نگونسارى فرد در فرجام زندگی.

حال پرسش این است كه آیا دانش و دستاوردهای علمی بشر مى‏تواند این انحصار را بشكند و اعلام کند از همان آغاز انعقاد نطفه می‌داند که صفات اخلاقی این فرد چیست و پایان کار او به سعادت یا شقاوت منتهی خواهد شد؟! پرسش دیگر آن كه این دست از بحران‏هاى ناگشوده و شبهه زدایى از مدالیل آیات قرآن، آیا بدون استمداد روایات اهل بیت علیهم السلام حل شدنى است؟!